مطالعات طراحی فرودگاه ، تاریخچه ، استانداردهای طراحی ، بررسی نمونه های موردی

مطالعات طراحی فرودگاه ، تاریخچه ، استانداردهای طراحی ، بررسی نمونه های موردی

این مقاله چند بند از رساله کامل “رساله ارشد طراحی پایانه فرودگاه بین المللی شیراز با رویکرد تعامل معماری و سازه ” میباشد .

جهت خرید رساله کامل ( فرمت word) به انتهای مطلب مراجعه فرمایید .

تمام اطلاعات مورد نیاز برای مطالعات طراحی فرودگاه ، در این رساله کامل گردآوری شده است .

مطالعات طراحی فرودگاه  – تاریخچه ظهور فرودگاه :

در این قسمت از مطالعات طراحی فرودگاه ، مختصری از تاریخچه طراحی فرودگاه ارایه شده است .

در دهه ی ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، آمریکا مرکز رشد وتوسعه فرودگاه بود. نقشه های جدید و الگوهای فرودگاه ساخته می شدند و تیپولوژی ترمینال به ثبت رسید.

در آمریکا، ترمینال استاندارد و دو طبقه ورود و خروج معمول شد.

هر طبقه برای دستیابی به وسائل نقلیه دارای عرضه مخصوص به خود بود.

بنابراین در دهه ۱۹۷۰، کانون توجه به اروپا معطوف شد.

زیرا در اروپا مسافت فرودگاههایی که با انواع سیستم های حمل ونقل ترکیب بودند، شروع شد.

حذف نظارت دولت در دهه ۱۹۸۰ باعث شد تا ترمینالها در معرفی فشارهای تجارت بیشتری قرار گیرند و انگلستان پیشنهاد ساخت ترمینال های مسافری به عنوان یک مرکز بزرگ و باز خرده فروشی را به تصویب رساند.

در دهه ۱۹۸۰، خاورمیانه و قسمتی از خاور دور، رابطه میان فرودگاه ها و ملیت را مورد بررسی قراردادند و این رابطه در ترمینال های وسیع مشهور یافتند.

سبک نسبتا ساده و قابل فهم فرودگاه ها توسط JFK نیویورک، نشان داده شدند و در اوایل دهه ی ۱۹۹۰، بومی متفاوت و متنوع از طراحی مختلف و روشهای مدیریتی ارائه گردید.

طرفین حدود وکرانه (در هندسه ی ریاضی) در ترمینال محکم و معنی دار کانسای نشان داده شد.

این ترمینال بر روی جزیره مصنوعی در اقیانوس ساخته شد.

فرودگاه ستنستد در فضای سبز بیرون شهر شمال لندن و سقف چادری ترمینال دنور تصاویری از چادرهای هندو-آمریکائیان شمالی را یادآوری می کند.

در هر نمونه، اگرچه ساختمان ها بدون شک فرودگاه هستند، اما معنای کارکرد آنها با تفاوت های فرهنگی غنی شده است.

به موازات آن که فرودگاه در قالب ساختمان مجزا ومتمایز قرن ۲۰، ظهور یافت، مقیاس اشکال آن بسیاز متنوع شد و طبقه بندی آن واکنشی مستقیم به سیستم های مختلف مدیریت فرودگاه بود.

این اشکال قطعا شاخص ها و ارزشهای مردم را نشان می دهد.

ملت های ظهوریافته در مقایسه با ملت های قدیمی، دیدگاه متفاوتی نسبت به فرودگاه داشتند و در جایی که فرهنگ دادوستد آزاد، متداول باشد، بدون شک فرودگاه به جایگاهی برای پول سازی و درآمدزایی تبدیل می شود.

آنچه که همیشه شناخته نمی باشد، نقش فرودگاه در تسهیل انتقال تکنولوژی و دانش میان ملت ها و درون کشورها می باشد.

فرودگاه های جدید در قسمت های توسعه نیافته جهان، توسط شرکت های جهانی طراحی می شوند و توسط پیمانکاران بین المللی ساخته می شوند و شرایطی را فراهم می سازند تا تخصص های جدید و روش های مدیریتی فراگرفته شوند.

جایگاه خاصی که فرودگاه ها در انتقال و آموزش تکنولوژی دارند در آفریقا و چین مشهود است زیرا عرصه رشد و توسعه فرودگاه در قرن بعدی هستند. جریان پیشنهادات و اظهار نظرها درباره ماهیت و طراحی فرودگاهها از جهان جدید به سمت جهان قدیم و از قسمت های توسعه یافته جهان قدیم به سرزمین های دورتر انتقال یافته است.

در فرایند انتشار دانش و روشها، سنت و عرف متحول شده در بسیاری از فرودگاه های آمریکا، توسط عوامل متعدد جغرافیایی و فرهنگی به چالش کشیده شده است.

در استرالیا، ژاپن و چین، نسل جدیدی از فرودگاه ها در حال ساخت است و فرودگاه به عنوان یک عنصر حمل ونقل منسجم و ترکیبی ساخته می شود.

در اینجا نقش فرودگاه به عنوان مرکز رشد در شبکه ای که به عنوان محرکی برای احیا و بازسازی اجتماعی و تکنولوژی و اقتصادی تثبیت شده است شناخته شده است.

در استرالیا و بخشهایی از آفریقا، فرودگاه ها قسمتی از رشد و توسعه ماندگار هستند.

موانع محیطی که در آمریکا، اروپا و ژاپن بر سر توسعه فرودگاه ها وجود دارند در کشورهای نه چندان توسعه یافته حذف شده اند و با حمایت های محیطی سازگاری و هماهنگی بیشتری با محیط ایجاد شده است.

در طراحی فرودگاه های جدید از مواد خام منطقه استفاده می شود و سنت های بومی ساخت مورد توجه قرار گرفته است.

ویژگی های مکانی-فرهنگی و آب و هوایی، استانداردهای جهانی و ایدئولوژی راهنمای IAIA^۱ را متوازن کرده است و در سرتاسر جهان به طرح و نقشه ای برای رشد و توسعه فرودگاه تبدیل شده است.

اهمیت طراحی فرودگاه :

طراحی فرودگاه به مثابه دروازه ورودی یک کلان شهرمی تواند باعث قطبی گرایی در رده ی ارتباطات حمل ونقل شده و آن را یک نقطه عطف در خاورمیانه تبدیل کند.

فرودگاه به عنوان نماد شهری نشان دهنده تکنولوژی، صنعت، ارتباطات و سرعت  است و با طراحی درست آن می توان شهر را به مسافران در همان ابتدای ورود معرفی کرد.

اهداف طراحی فرودگاه :

این قسمت از مطالعات طراحی فرودگاه به موضوع اهداف طراحی فرودگاه و انتخاب طرحی مناسب ، پرداخته است .

در تعیین معیارهای طراحی مجموعه پایانه ی مسافری، درک این موضوع مهم است که عوامل مختلفی در ارائه و شرح اهداف کلی طرح دخالت دارند.

اهداف ویژه ی طرح ناشی و منتج از اهداف عمومی است که در برگیرنده ی نیازهای گروههای مختلف کاربران فرودگاه است.

این اهداف عبارتند از:

• اهداف مسافران:
• پاسخگویی به نیازهای افراد از نظر آسایش و راحتی و الزامات کارکنان.
• تهیه و تدارک امکانات مؤثر برای مسافران و تأمین دسترسی آسان به قسمتهای مختلف پایانه بوسیله ی علائم و تابلوهای تصویری مختصر و جامع.
• مجزا کردن محوطه ی جلوخان مسافران ورودی و خروجی برای تأمین حداکثر کارآیی عملیاتی.
• تدارک سیستم دسترسی آسان به پارکینگ عمومی و پارکینگ کارکنان، تأمین محلهای ویژه ی اتومبیلهای کرایه و تسهیلات کمکی و غیر هوانوردی در داخل فرودگاه.
• اهداف شرکتهای هوایی:
• همسازی و پاسخگویی به نیازهای ناوگان هواپیمایی موجود و آینده با حداکثر کارآیی عملیاتی.
• تأمین خدمات لازم برای روان کردن جریان حرکت مسافر و بار، اعم از مسافران ورودی و خروجی و یا انتقالی داخلی و بین المللی.
• تأمین بهره وری اقتصادی و ایمنی مؤثر.
• تأمین تسهیلاتی که در برگیرنده ی اقدامات مؤثر برای حفظ و نگهداری انرژی است.
• اهداف مدیریت فرودگاه:
• حفظ روند عملکردی مطلوب پایانه ، مجموعه ی باند پروازی، سیستم دسترسی و تسهیلات کمکی موجود فرودگاه در طول مراحل ساخت و توسعه.
• تأمین تسهیلاتی برای تحصیل حداکثر درآمد از اجاره کنندگان و سایر منابع.
• تأمین تسهیلاتی برای به حداقل رساندن هزینه های عملیاتی و تعمیر و نگهداری.
• اهداف جامعه:
• ایجاد تأثیر منحصر به فرد و مناسب در جامعه.
• تأمین هماهنگی و سازگاری با عناصر معماری مجموعه پایانه ی موجود.
• مطابقت با شبکه ی راههای موجود و پیش بینی شده ی منتهی به فرودگاه.

طراح باید ترکیبی از انواع هدفها را در تعیین معیارهای ویژه ی طراحی مجموعه ی پایانه مد نظر قرار دهد. این معیارها باید به عنوان شاخصهای عملی برای ارزیابی گزینه های طرح مورد استفاده قرار گیرند

معیارها و استانداردهای طراحی محدوده ی پایانه ی مسافری فرودگاه:

استانداردهای طراحی ، از قسمت های بسیار مهم مربوط به مطالعات طراحی فرودگاه میباشد .

فضای پایانه رابط اصلی بین بخش هوایی و سایر بخشهای فرودگاه است. این فضا شامل تسهیلات و تجهیزاتی برای پردازش مسافر و بار و کنترل آنها و همچنین فعالیتهای اداری، عملیاتی و تعمیر و نگهداری فرودگاه است.

اجزای سیستم پایانه مسافری:

سیستم پایانه مسافری اتصال دهنده ی اصلی بین سیستم دسترسی زمینی و هواپیما است.

بطور کلی هدف از این سیستم عبارت است از:

برقراری ارتباط بین سیستم دسترسی به فرودگاه و هواپیما، پردازش مسافران خروجی، ورودی و انتقالی و همچنین نقل و انتقال مسافر و بار به داخل هواپیما و بالعکس.

بطور کلی سیستم پایانه مسافری دارای سه جزء اصلی است.

این بخشها و فعالیتهایی که در داخل آنها صورت می گیرند عبارتند از:

• بخش سیستم دسترسی که در این بخش، مسافران از شریانهای دسترسی فرودگاه به بخش پردازش مسافران منتقل می شوند. فعالیتهایی از قبیل سیستم گردشی وسایل نقلیه، پارکینگ و سوار و پیاده کردن مسافران در محل ویژه ی آن، در محدوده ی این بخش انجام می شوند.
• بخش پردازش که در این بخش، مسافران در آغاز و خاتمه و یا ادامه ی مسافرت هوایی خود ، پردازش می شوند. اقدامات عمده در این بخش شامل فروش بلیط، کنترل جامه دان و صدور کارت پرواز، دریافت جامه دان، اختصاص محلی برای نشستن و انتظار و خدمات بازرسی دولتی و امنیتی است.

بخش ارتباط دهنده به ناحیه ی پروازی که در آن، مسافر از بخش پردازش و کنترل به داخل هواپیا منتقل می شود.

فعالیتهایی که در این بخش انجام می شود، شامل نقل و انتقال مسافران از پایانه ی به داخل هواپیما و برعکس و سوار یا پیاده شدن مسافران از هواپیما است.

تسهیلات و تجهیزات مختلفی باید برای انجام وظایف مجموعه پایانه مسافری شامل هر یک از فعالیتهای فوق، مهیّا شود.

انواع طرح های پایانه های فرودگاهی :

شکلهای مختلف پایانه و آرایش هواپیماها در آنها، در شکل زیر نشان داده شده است.

بسیاری از فرودگاهها، ترکیبی از یک یا چند نوع از اشکال و طرحهای پایانه هستند .

الف) طرح خطی     ب) طرح شاخه ای     پ) طرح اقماری     ت) طرح ایپرون دور

انواع طرح های پایانه های مسافری

انواع طرح ها در داخل فایل ورد به طور کامل بررسی شده اند .

بررسی نمونه های موردی فرودگاه :

در این پروژه و در قسمت مربوط به مطالعات طراحی فرودگاه ، انواع نمونه های داخلی و خارجی فرودگاه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند .

نمونه های داخلی :

فرودگاه امام خمینی

فرودگاه بین المللی شهیــد آیت اله دستغیب شیراز

نمونه های خارجی :

فرودگاه کانسای ژاپن

فرودگاه سوندیاک

فرودگاه بین المللی کوالالامپور

انواع نمونه های داخلی و خارجی در داخل فایل ورد به طور کامل بررسی شده اند .

توجه : جهت مشاهده سر فصل ها و سایر اطلاعات مربوط به پروژه بر روی لینک زیر کلیک فرمایید :

رساله ارشد طراحی پایانه فرودگاه بین المللی شیراز با رویکرد تعامل معماری و سازه